Na osnovu Zakona o zapošljavanju i ostvarivanju prava nezaposlenih lica BiH u oktobru 1992. godine osnovan je Republički zavod za zapošljavanje sa sjedištem u Srpskom Sarajevu.

Tokom  1992. godine služba zapošljavanja u Republici Srpskoj  samostalno nastavlja sa radom uz sredstva i kadrove koji su se našli na njenoj teritoriji. Sačuvana imovina i dokumentacija na teritoriji Republike Srpske bila je bitan preduslov da se pokrene inicijativa za osnivanje Republičkog zavoda za zapošljavanje.
U jesen 1992. godine preduzeti su i konkretni koraci sa ciljem pravnog utemeljenja djelatnosti zapošljavanja u Republici Srpskoj i njenog institucionalnog oblikovanja.

Za potrebe donošenja odgovarajućih odluka i akata Vlade Republike Srpske, u septembru i oktobru 1992. godine, pripremane su informacije o stanju i problemima u zapošljavanju u regijama Republike Srpske. To je bio osnov za donošenje Zakona o zapošljavanju Republike Srpske i formiranje Republičkog zavoda za zapošljavanje. Već u oktobru 1992. godine Vlada usvaja informaciju o potrebi donošenja Zakona o zapošljavanju i ostvarivanju prava nezaposlenih lica u Republici Srpskoj i donosi posebnu odluku o osnivanju Republičkog zavoda za zapošljavanje.

Krajem 1993. godine doneseni su Zakon o radnim odnosima i Zakon o zapošljavanju i ostvarivanju prava nezaposlenih lica („Službeni glasnik Republike Srpske”, broj: 25/93). Na ovaj način stekli su se gotovo svi uslovi za obavljanje poslova u oblasti zapošljavanja: zakonom uređena oblast, zatečena imovina, kadrovi... Ali i pored toga bilo je mnogo problema koje je u hodu trebalo rješavati. Zahvaljujući velikom entuzijazmu tadašnjih radnika Zavoda, bez minimalnih finansijskih sredstava, bez mogućnosti uspostavljanja komunikacije sa pojedinim organizacionim jedinicama počela je izgradnja ove institucije.

Centralna služba sa sjedištem u Palama i već formirane filijale krenule su sa izvršavanjem redovnih aktivnosti, naročito na sređivanju otprije sačuvanih evidencija i druge dokumentacije o nezaposlenim licima.

Zbog velikih migracija stanovništva pristupilo se utvrđivanju stvarnog stanja nezaposlenosti u Republici Srpskoj. Za izbjegla i raseljena lica iz drugih područja BiH vođene su posebne evidencije. Osim ovih, vođene su i evidencije o podnesenim prijavama potreba za radnicima, izvještaji o prestanku radnog odnosa i druge evidencije u nadležnosti Zavoda.

U tadašnjim uslovima Zavod je u okviru svojih Zakonom utvrđenih nadležnosti dao prioritet funkciji posredovanja u zapošljavanju, informisanju nezaposlenih lica o slobodnim radnim mjestima, uslovima i mogućnostima zapošljavanja, vođenju evidencija, usklađivanju ponude i potražnje za kadrovima i ostvarivanju minimuma prava po osnovu privremene nezaposlenosti.

Polovinom 1994. godine uvođenjem doprinosa za zapošljavanje, shodno Zakonu o zapošljavanju i ostvarivanju prava nezaposlenih lica, stečeni su uslovi da se počne sa isplatom novčane naknade za nezaposlena lica.

Već 1995. godine Zavod razvija aktivne mjere zapošljavanja, čime i sam doprinosi stvaranju uslova za zapošljavanje i dobija aktivnu ulogu na tržištu rada Republike Srpske. Iz godine u godinu povećava se broj zaposlenih posredstvom Zavoda, obezbjeđuje se materijalnopravna zaštita nezaposlenih, na svim nivoima i u svim segmentima poboljšava se rad ove institucije. Zavod teži da postane savremena i moderna ustanova iako je to bilo nezamislivo neposredno po okončanju ratnih dejstava. Takav razvojni put utiče na donošenje odluke o izgradnji poslovne zgrade Zavoda na Palama u kojoj su smještene Centralna služba Zavoda i Filijala Istočno Sarajevo.

Zakonom o zapošljavanju („Službeni glasnik Republike Srpske”, broj: 38/00) Republički Zavod za zapošljavanje preimenovan je u Zavod za zapošljavanje Republike Srpske.